H βιοποικιλότητα μπορεί να καλλιεργηθεί

Της Σεβαστιανής Λιούζα

Εστιακό Σημείο Αιγίλοπα Καστοριά

Οικολογικό Αγρόκτημα «Βiofru»

http://www.biofru.gr, biofru@gmail.com

Με σύνθημα «Η βιοποικιλότητα μπορεί επίσης να καλλιεργηθεί», πραγματοποιήθηκε στις 4-9 Νοέμβρη η Διεθνής Συνάντηση για τους Σπόρους (InternationalMeetingonPeasants’ Seeds) “SowyourResistance” στο Meze της Γαλλίας. Περίπου 300 άτομα από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν για να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες γύρω από την εργασία τους στον αγροδιατροφικό τομέα και το έργο τους σε ανεξάρτητα δίκτυα σπόρων.

Στο πλαίσιο της συνάντησης αυτής, και για δέκατη χρονιά, βρέθηκαν  τα μέλη του Δικτύου “Let’s Liberate Diversity”. Εκπρόσωποι 15 οργανώσεων, από διαφορετικές χώρεςτης Ευρώπης, μαζί και ο Αιγίλοπας βεβαίως, συναντηθήκαμε, γνωριστήκαμε, ανταλλάξαμε απόψεις, προβληματιστήκαμε για το μέλλον.

Το Δίκτυο είχε οργανώσει 2 εργαστήρια, ένα αφορούσε τις προκλήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η δημιουργίαενός ευρωπαϊκού δικτύου επιτόπιας (insitu) διατήρησης, απευθείας δηλαδή στο χωράφι, και το άλλο, τον καθορισμό και σχεδιασμό ενός καινοτόμου συστήματος σπόρων, τον καθορισμός των ορίων μεταξύ των άτυπων και επίσημων συστημάτων. Κατά το πρώτο εργαστήριο, και στο πλαίσιο του προγράμματος DYNAVERSITY (dynaversity.eu), παρουσιάστηκε το όραμα και η αποστολή του Δικτύου Let’s Liberate Diversity, καθώς και οι εργασίες δικτύωσης που έχουν πραγματοποιηθεί από το Δίκτυο, ενώ παράλληλα συζητήθηκαν με τους συμμετέχοντες οι στόχοι και οι ανάγκες ενός ευρωπαϊκού δικτύου. Στο δεύτερο εργαστήριο, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του προγράμματος DIVERSIFOOD (diversifood.eu) για τα συστήματα σπόρων και συζητήθηκαν με τους συμμετέχοντες τα όρια μεταξύ του λεγόμενου άτυπου σπόρου και των επίσημων συστημάτων σπόρων. Τέλος προτάθηκε για την επόμενη συνάντηση, τον Μάιο του 2020 στη Φλωρεντία, να παρουσιαστεί το έργο κάθε οργάνωσης μέσω ενός δενδροειδούς διαγράμματος συστήματος σπόρων.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον εργαστήριο ήταν αυτό για τα δικαιώματα των αγροτών, κατά το οποίο παρουσιάστηκε η «Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των αγροτών και των ανθρώπων που εργάζονται σε αγροτικές περιοχές» και η κατά τόπους εφαρμογή της μέσω παραδειγμάτων από τους ίδιους του αγρότες ή και σχετικές ΜΚΟ.

Το ζήτημα που φαίνεται να προβληματίζει τους αγρότες, ανεξαρτήτως χώρας, είναι ότι η επίσημη αγορά σπόρων ολοένα και περισσότερο κυριαρχείται από μερικές μεγάλες εταιρείες, οι οποίες πωλούν μόνο έναν περιορισμένο αριθμό ποικιλιών που περιορίζει τη γενετική ποικιλότητα που χρησιμοποιούμε σήμερα στη γεωργία. Από την άλλη μεριά, οι παραδοσιακοί μας σπόροι έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια προσαρμογής σε διαφορετικά τοπικά περιβάλλοντα σε όλο τον κόσμο και η δυναμικότητά του για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι εξαιρετικά σημαντική, ειδικά σήμερα με την επερχόμενη κλιματική αλλαγή.

Σε πολλές δυτικές χώρες οι παραδοσιακές ποικιλίες χάθηκαν κατά τη μετάβαση στη βιομηχανική γεωργία. Σήμερα υπάρχουν σχέδια για την επιστροφή ορισμένων από αυτές στα χωράφια, παίρνοντας γενετικό υλικό από τις τράπεζες γονιδίων/σπόρων. Σε άλλες περιοχές του κόσμου, π.χ. στην Αφρική, οι παραδοσιακές ποικιλίες εξακολουθούν να καλλιεργούνται, όμως φαίνεται δυστυχώς ότι πολλές από τις χώρες εκεί, αναπτύσσουν την ίδια κατεύθυνση που πήρε ο δυτικός κόσμος πριν από μερικές δεκαετίες. Άραγε υπάρχουν άλλοι τρόποι ανάπτυξης αυτών των χωρών χωρίς να κάνουν τα ίδια λάθη που κάναμε εμείς;

Η τελευταία μέρα της Διεθνούς Συνάντησης, που ήταν ανοιχτή στο κοινό, ήταν μια μεγάλη γιορτή σπόρων σε κεντρικό σημείο της πόλης. Οι συμμετέχοντες της συνάντησης έστησαν πάγκους διαθέτοντας εκεί τους σπόρους και τα προϊόντα που είχαν φέρει ο καθένας από τη χώρα του, ενώ οι επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα είτε να αγοράσουν είτε να συμμετέχουν σε σχετικά εργαστήρια. Δημητριακά από το Ιράν μέχρι την Αφρική, κολοκύθες κάθε λογής, φρούτα και όσπρια, φρεσκοστυμμένος χυμός από διάφορες παραδοσιακές ποικιλίες μήλων και γεύμα από βιολογικά αγροκτήματα μικρής κλίμακας από τη γύρω περιοχή συνέθεσαν την ατμόσφαιρα της γιορτής.